نیت

تلفظ نیت :

سؤال 183 : براى وضو و غسل و نماز تلفظ نیت لازم نیست ،آیا قصد
قربت همان نیت است ؟ اگر بگوید چهار رکعت نماز مى خوانم نماز باطل
است یا نه ؟

جواب : قصد قربت همان نیت است و چناچه بلفظ نیز نیت را جارى کند نماز باطل نمى شود .

سؤال 184 : اگر کسى قصد نمازى را نماید و به همان نیت وارد نماز شود ،اما در لفظ سهواً نام نماز دیگرى را ببرد ، آیا خللى در صحت نماز قصد شده حاصل مى شود ؟

جواب : اگر موقع نیت گفتن و تکبیرة الاحرام قصد جدى داشته خللى در صحت نماز حاصل نمى شود .

سؤال 185 : اگر شخصى نیت نماز را به زبان آورد نمازش چه حکمى دارد ؟

جواب : در روایات است که اگر بعد از اقامه تکلم نمود اقامه را اعاده نماید و على اى حال نماز صحیح است .

تغییر نیت :

سؤال 186 : آیا تغییر نیت از نماز واجب خودش به نماز نیابتى بعد از تکبیرة الاحرام صحیح است ؟

جواب : بعد از دخول در نماز تغییر نیت صحیح نیست .

شک در رکعات و استمرار نیت :

سؤال 187 : انسان باید از اول تا آخر نماز به نیت خود باقى باشد ، پس اگر در بین نماز به طورى غافل شود که اگر به او بگویند چه مى کنى نداند چه بگوید نماز او باطل است . آیا این ندانستن شامل شک در عدد رکعات مى شود یا خیر ؟

جواب : شامل شک در عدد رکعات نمى شود .

ریاء سهواً و نسیاناً :

سؤال 188 : حکم ریاء سهواً و نسیاناً در نماز چیست آیا مبطل است ؟

جواب : مبطل است و چنانچه در یک جزء ریا نمود و بعد متوجه شد و جزء را به قصد قربت تکرار نمود ، نماز صحیح است و زیادى جزء چون سهو و نسیان بوده مضر نیست و احوط سجده سهو است .

ریاء جهلاً :

سؤال 189 : اگر کسى با جهل به مسئله بطلان ، ریا کند ، آیا مبطل عمل است ؟

جواب : ریا مطلقا مبطل است .

مبطلات

انحراف از قبله :

سؤال 232 : انحراف ازقبله تا چه مقدار نماز را باطل نمى کند ؟

جواب : در حال سکونات نماز انحراف از قبله ما بین الیمین و الیسار مانعى ندارد .

خوردن

*   وجود نبات در دهان :

سؤال 233 : اگر نمازگزار قبل از نماز نبات یا قند در دهان بگذارد و مشغول نماز شود ، نمازش چه حکمى دارد ؟

جواب : اگر با بودن نبات یا قند در دهان قرائت را صحیحاً ادا نماید نماز صحیح است .

کلام عمدى

*   جواب سلام در نماز :

سؤال 234 : اگر کسى به نماز گزارى با لفظ غلط سلام کند ، آیا جواب این سلام بر نمازگزار واجب است یا نه ؟ در صورتى که جواب سلام را مثل خودش غلط بدهد نمازش چه حکمى دارد ؟

جواب : باید جواب را به طور صحیح بدهد و نماز صحیح است .

*   جواب سلام غلط :

سؤال 235 : سلام غلط در نماز باید صحیح جواب داده شود یا اینکه سلام غلط جواب ندارد ؟

جواب : اگر سلام کننده قصد تحیت داشته باشد باید جواب صحیح بدهد و الاّ جواب ندهد .

*   سلام دادن به ائمه (علیهم السلام) :

سؤال 236 : آیا سلام دادن بر پیامبر (صلى الله علیه وآله وسلم) یا یکى از امامان (علیهم السلام) مثل السلام علیک یا رسول الله . . . قاطع نماز نیست ؟

جواب : قاطع است على الاظهر .

کارى که صورت نماز را به هم مى زند :

 *   حرکت اعضاء و بدن :

سؤال 237 : اگر هنگام گفتن ذکر اعضا و بدن نمازگزار حرکت کند مثلاً بین نماز دستش را براى اینکه لباسش رامرتب کند حرکت بدهد ، نمازش باطل است یاخیر ؟

جواب : حرکت دادن دست در حال ذکر مبطل نیست ، مگر آنکه از صورت نمازگزار خارج شود .

*   حرکت دست و انگشتان :

سؤال 238 : آیا حرکت دست و انگشتان در نماز جایز است ؟

جواب : اگر فعل کثیر یا ماحى صلاة نباشد مانعى ندارد .

*   حرکت پا :

سؤال 239 : آیا مأموم در هنگام قرائت امام مى تواند پاى خودش را از زمین بر دارد ؟ یا اینکه خودش را به جلو یا عقب بکشد ؟

جواب : اگر این عمل به مقدارى نباشد که فعل کثیر صدق بکند ، مانعى
ندارد .

پوشیدن طلا :

سؤال 240 : نماز خواندن مرد با زنجیر طلا در گردن چه حکمى دارد ؟

جواب : چون لبس صدق مى کند ، لذا هم حرام است هم نماز باطل است .

تکرار تکبیرة الاحرام :

سؤال 241 : اگر کسى « تکبیرة الاحرام » را که از ارکان نماز است گفته باشد و به جهت صوت دوبار بگوید آیا نمازش باطل است ولو اینکه صورت خود را برنگردانده باشد ؟

جواب : اگر عمداً تکبیرة الاحرام دوم را بگوید به عنوان احرام ، نماز باطل مى شود چه صورت ر ابرگرداند و چه برنگرداند .

ریــا :

سؤال 242 : حکم ریاء سهوا و نسیانا در نماز چیست آیا مبطل است ؟

جواب : مبطل است و چنانچه در یک جزء ریا نمود و بعد متوجه شد و جزء را به قصد قربت تکرار نمود ،نماز صحیح است و زیادى جزء چون سهو و نسیان بوده مضر نیست و احوط سجده سهو است .

سؤال 243 : اگر کسى با جهل به مسئله بطلان ، ریا کند ، آیا مبطل عمل است ؟

جواب : ریا مطلقا مبطل است .

زندان

دنیا هرچه بزرگ زندان مومن است... 

و سجده گاه اگرچه خاک 

معراج او...

خشنودی خدا

سه گروهند که خداوند از آنان خوشنود است: 

الف) کسی که نماز شب می‌خواند.

ب) جمعی که نماز جماعت تشکیل می‌دهند.

ج) دسته‌ای که در برابر دشمن، در راه خدا صف آرایی کرده‌اند.

 - هنگامیکه بنده از خوابگاه لذّت بخش خود برای اقامه نماز شب به خاطر جلب خشنودی خدایش برخیزد در حالیکه بقایای خواب در چشمانش می‌باشد، خداوند بر فرشتگان مباهات می‌کند و درباره او می‌فرماید: آیا نمی‌نگرید این بنده‌ام را که از خواب شیرین خود دست برداشته و به نمازی که بر او واجب نکرده‌ام برخاسته است؟! گواه باشید که من او را آمرزیدم.

 - در شب ساعتی است که بنده مومن در آن دعا نمی‌کند مگر اینکه مستجاب شود.
از حضرت پرسیدند: و آن چه هنگام است؟
حضرت فرمودند: ما بین نصف شب تا ثلث باقی مانده از شب.
احتمال دیگر این است که وقتی انسان نماز شب می‌خواند و دعا می‌کند و از خدا حاجات خود را می‌طلبد، مخصوصاً اگر دعا کند که خدایا روزی مرا زیاد بگردان، دعایش مستجاب می‌شود.
در هر صورت برای رزق و روزی غیر از عوامل مادی از قبیل تلاش برای کسب رزق و روزی، عوامل معنوی نیز مانند دعای پدر و مادر، نماز شب، دعا کردن و صدقه دادن مؤثر است.
نباید همه عوامل را مادی بدانیم، بلکه یک سری عوامل معنوی نیز می‌تواند علّت یا جزء علّت باشد.

 - اگر مردم میدانستند که (در اثر نخواندن نماز شب) چهار ثواب بزرگ و پاداش همیشگی را از دست داده‌اند، گریه‌هایشان بر از دست دادنش طولانی میشد.

 - در حدیثی از رسول اسلام (ص) آمده است: هیچ چیز به اندازه گناه کردن انسان را دچار خستگی نمی‌کند. هر چقدر که شب هنگام از خوابتان برای نماز شب بزنید، اگر اخلاص داشته باشید به همان اندازه خستگی از شما دور می‌شود.

 - دو رکعت نماز در دل شب از دنیا و آنچه در آن است نزد من محبوبتر است.

 - رسول خدا می‌فرماید: خدا رحمت کند مردی که در شب بیدار شود و نماز شب بخواند و همسرش را نیز بر این عمل تشویق نماید و اگر بیدار نشد (با اجازه قبلی او) به صورت وی آب بپاشد و او را بیدار کند و خدا بیامرزد زنی را که در شب برخیزد و نماز شب بخواند و شوهرش را نیز بدین عمل وادار کند و اگر از جای برنخواست (با اذن قبلی او) آب به صورتش بپاشد تا او را بیدار کند.

 - کسی که به نیّت بیدار شدن برای نماز شب بخوابد خواب او نوعی صدقه بشمار می‌آید و خداوند متعال برای او پاداش نماز شب را مقرّر می‌دارد.

 - هر بنده‌اى که توفیق خواندن نماز شب پیدا کند (مرد یا زن) و با اخلاص آخر شب از خواب برخیزد و وضوى کاملى بگیرد و با نیت پاک و قلبى سالم و بدنى با خشوع و چشمى اشک بار نماز بخواند، خداى تعالى پشت سر او نه صف فرشته قرار مى‌دهد که عدد هر صفى را غیر از خدا هیچ کس نمى‌تواند بشمارد؟ یک طرف صف در مشرق و دیگرى در مغرب است، پس هنگامى که از نماز فارغ شد، به عدد تمام فرشته‌ها براى او درجه نوشته مى‌شود.

فواید دنیوی نماز شب

خداوند مشتاق کیست؟ 

خداوند متعال به یکی از صدیقین وحی نمود که برای من بندگانی هستند که مرا دوست می‌دارند و 

آن صدیق گفت: معبود من! نشانه آنها که مورد توجّه تو هستند چیست؟
خطاب رسید: آنان روزها همچون چوپان مهربانی که مواظب گوسفندان خود هست به سایه می‌نگرند و منتظر آمدن شب هستند، و همان گونه که پرندگان هنگام غروب با شور و شوق عازم آشیانه خود می‌گردند. اینان هم با همین حال به استقبال غروب خورشید می‌روند، پس آنگاه که شب فرا رسید، و تاریکی همه جا را فرا گرفت، و فرش‌ها پهن و همه گرد هم جمع شدند و هر دوستی با دوست خود خلوت نمود اینان در برابر من به پای می‌ایستند و صورتهای خود را بر خاک می‌نهند، و با تلاوت آیات قرآن به مناجات و گفتگوی با من برمی‌خیزند، و نعمتهای مرا سپاس می‌گویند. پس آنان را می‌بینی که گاه گریه می‌کنند، و گاه شیون سر می‌دهند، گاه آه می‌کشند، و گاه از معاصی و گناهان شکوه می‌کنند، گاه ایستاده و گاه نشسته، و گاهی در حال رکوع، و گاه در سجده هستند، و آنچه را که به خاطر من تحمل آن می‌کنند، همه را می‌بینم، و شکوه‌هائی که از محبت من بر لب دارند می‌شنوم. 

اولین چیزی که به آنها عطا کنم سه چیز است یکی اینکه نور خودم را در دلهای آنها بیفکنم در نتیجه همانگونه که من از آنها آگاهم، آنها نیز از من با خبر خواهند بود، دوم اینکه اگر آسمانها و زمینها و آنچه را که در این میان هستند در میزان آنها ببینم باز آن را کم خواهم دانست، سوم رو سوی آنها می‌کنم، و آیا اگر کسی من رو سوی او آورم، احدی می‌تواند بداند که چه به او عطا خواهم نمود.                                                            (اسرار الطلوة، حاج میرزا ملکی تبریزی، ص 455).

1) رسول خدا (ص) در مورد فواید دنیوی نماز شب می‌فرماید: 

 پیامبر (ص) فرمودند: یا علی پنج چیز دل را روشن می‌کند. ۱- بسیار قل هو الله خواندن،۲- کم خوراکی، ۳- مجالست با علما، ۴- نماز شب، ۵- رفتن به مسجد برای نماز.

 - رسول خدا (ص) فرمود: هنگامیکه آخر شب فرا می‌رسد خداوند منزّه می‌فرماید: آیا دعا کننده‌ای هست تا اجابتش کنم؟ آیا درخواست کننده‌ای هست تا حاجاتش را عطا کنم؟ آیا استغفار کننده‌ای هست تا او را بیامرزم؟ آیا توبه کننده‌ای هست تا توبه‌اش را بپذیرم؟

 - از پیامبراکرم (ص) نقل است که فرمودند:  

هر بنده‌ای که توفیق نماز شب را پیدا کند از روی اخلاص وضو بگیرد و با نیت پاک و قلب سلیم و بدن خاشع و چشم گریان، پروردگار را بخواند، خداوند نه صف از ملائکه بی‌شمار را پشت سر او قرار می‌دهد و به عدد آنها درجات معنوی او را بالا می‌برد.

 - پیامبر فرمود: «مَن کثر صلاته باللیل حسن وجهه بالنهار».
هر کس در شب زیاد نماز بخواند، صورت او در روز زیبا می‌شود.
شاید مراد از روایات آن است که خداوند شادابی چهره و آبرویی به آنها می‌دهد که مردم آنان را دوست دارند و جذب آنان می‌شوند و به آنان تمایل پیدا می‌کنند. توجه و اقبال مردم به آنان باعث جلب رزق و روزی می‌شود. بدیهی است که فردی به هر شغلی مشغول باشد، وقتی که به خاطر نماز شب وجهه خوبی نزد مردم پیدا کرد، مردم کارهایشان را به او واگذار می‌کنند و رزق و روزی او فراوان می‌شود.

 - پیغمبر اکرم (ص) فرمود :آنقدر جبرئیل مرا درباره شب خیزى سفارش نمود که گمان کردم نیکان امتم در شب نخسبند.

 - پیامبر (ص) به جبرئیل فرمودند: مرا پند ده.
جبرئیل گفت: ای محمد، هر چه می‌خواهی عمر کن اما بدان که سر انجام خواهی مرد، و به هر چه می‌خواهی دل ببند اما بدان که سرانجام از آن جدا خواهی شد و هر عملی که می‌خواهی انجام بده ولی بدان سرانجام عملت را خواهی دید و نیز بدان که شرف مومن نماز شب اوست و عزتش در خود داری از ریختن آبروی مردم است.

 - رسول اکرم (ص) فرمود: ای ابوذر سفرش پیامبرت را حفظ کن که برایت سود آور است:   

                  هر کس آخر کارش با نماز شب باشد و بمیرد، بهشت برای اوست.

 من هم آنها را دوست می‌دارم، آنان مشتاق من، و من هم مشتاق آنها هستم، و آنها مرا در یاد دارند و من هم به یاد آنان هستم، آنها به من نظر دارند، و من هم به آنها نظر دارم، پس اگر تو قدم جای قدم آنها بگذاری، تو را هم دوست خواهم داشت و اگر از راه آنها منحرف شوی عقوبتت خواهم نمود.